Thi đua xã hội chủ nghĩa (XHCN) là phong trào tự giác,
sôi nổi, rộng khắp đầy tính tích cực, chủ động, sáng tạo, hoạt động cách mạng của
quần chúng dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản nhằm thực hiện thắng lợi các nhiệm
vụ, mục tiêu của cách mạng với thời gian ngắn nhất và chất lượng cao nhất.
Ở Việt Nam, cách mạng tháng 8/1945 thành công, Chủ tịch Hồ
Chí Minh thay mặt quốc dân đồng bào đọc tuyên ngôn độc lập, khai sinh ra nước
Việt Nam dân chủ cộng hòa. Ba năm sau trong lúc bộn bề công việc, giữa lúc cuộc
kháng chiến chống thực dân Pháp đang ở giai đoạn gay go quyết liệt; nhưng Bác Hồ
vẫn luôn giành thời gian quý hiếm của mình để nghĩ về vấn đề thi đua. Để động
viên đồng bào, chiến sĩ cả nước, phát huy truyền thống yêu nước, ý chí tự lực,
tự cường, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, vượt qua mọi hi sinh gian khổ hoàn thành
thắng lợi sự nghiệp giải phóng dân tộc thống nhất đất nước mà trước mắt là nhằm
chống giặc đói, giặc dốt và giặc ngoại xâm; Theo sáng kiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ngày 27/3/1948 Ban Chấp hành
Trung ương đảng ra Chỉ thị về việc đẩy mạnh phong trào thi đua ái quốc để động
viên mọi lực lượng phục vụ cuộc kháng chiến và kiến quốc. Chỉ thị vạch rõ: "Mục đích của thi đua ái quốc là làm
sao cho kháng chiến mau thắng lợi, kiến quốc mau thành công". Tiếp
theo chỉ thị này, ngày 01/5/1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết lời kêu gọi toàn
quốc; lời kêu gọi thi đua yêu nước, đó là: "Cùng
toàn thể đồng bào yêu quý: Nước ta kinh tế lạc hậu, nhưng lòng yêu nước và ý
chí quật cường chẳng kém ai. Nay muốn độc lập, tự túc, đi kịp người ta thì
chúng ta phải đi mau. Vì vậy, sĩ, nông, công, thương, binh, gái, trai, trẻ,
già, toàn thể quốc dân ta vô luận ở địa vị nào, làm công việc gì, phải ra sức
tham gia cuộc thi đua yêu nước, tức là tăng gia sản xuất.
Như thế thì:
Kháng chiến nhất định
thắng lợi, kiến quốc nhất định thành công".
Để triển khai một cách sâu rộng Chỉ
thị của Trung ương Đảng về phong trào thi đua ái quốc và chuẩn bị cho ngày toàn
quốc kháng chiến. Ngày 11/6/1948 Chủ tịch Hồ Chí Minh viết lời kêu gọi thi đua
ái quốc. Đó là sự tổng kết sâu sắc về thực tiễn, đồng thời nêu ra những yêu cầu
quan trọng, cấp thiết đối với phong trào cách mạng nước ta. Lời kêu gọi thi đua
ái quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh được đăng lên báo cứu quốc số 968 ngày
24/6/1948; toàn văn như sau:
"Mục đích của
thi đua là gì?
Diệt giặc đói khổ, diệt
giặc dốt nát, diệt giặc ngoại xâm.
Cách làm là dựa vào:
Lực lượng của dân; tinh thần của dân, để gây: hạnh phúc
cho dân.
Vì vậy bổn phận của người dân Việt Nam, bất kỳ sĩ, nông,
công, thương, binh; bất kỳ làm việc gì đều phải thi đua.
Làm cho mau; làm cho tốt; làm cho nhiều.
Mỗi người dân Việt Nam, bất kỳ già, trẻ, gái, trai; bất kỳ
giàu, nghèo, lớn, nhỏ, đều cần phải trở nên một chiến sĩ đấu tranh trên mọi mặt
trận: Quân sự, kinh tế, chính trị, văn hóa, thực hiện khẩu hiệu: "Toàn dân
kháng chiến, toàn diện kháng chiến".
Trong cuộc kháng chiến
chúng ta:
Vừa kháng chiến, vừa
kiến quốc
Kết quả đầu tiên của
thi đua ái quốc là:
Toàn dân sẽ đủ ăn, đủ
mặc; toàn dân sẽ biết đọc, biết viết
Toàn bộ đội sẽ đầy đủ
lương thực, khí giới để giết giặc ngoại xâm
Toàn quốc sẽ thống nhất
độc lập hoàn toàn
Thế là chúng ta thực
hiện: Dân tộc độc lập, dân quyền tự do, dân sinh hạnh phúc
Ba chủ nghĩa mà nhà đại
cách mạng Tôn văn nêu ra.
Để đi đến kết quả đó,
tôi xin:
Các
cụ phụ lão thi đua đốc thúc con cháu hăng hái tham gia mọi công việc
Các cháu nhi đồng
hăng hái thi đua học hành và giúp việc người lớn
Đồng bào công thương
thi đua mở mang doanh nghiệp
Đồng bào công nông
thi đua sản xuất
Đồng bào trí thức và
chuyên môn thi đua sáng tác và phát minh
Nhân viên Chính phủ
thi đua tận tụy làm việc phụng sự nhân dân
Bộ đội và dân quân
thi đua giết cho nhiều giặc, đoạt cho nhiều súng
Nói tóm lại, ai cũng
thi đua, ai cũng kháng chiến và kiến quốc.
Phong trào sôi nổi,
thi đua ái quốc sẽ giúp ta dẹp tan mọi nỗi khó khăn và mọi âm mưu của địch để
đi đến thắng lợi cuối cùng.
Với tinh thần quật cường
và lực lượng vô tận của dân tộc ta; với lòng yêu nước và chí kiên quyết của
nhân dân và quân đội ta, chẳng những chúng ta có thể thắng lợi, mà chúng ta nhất
định thắng lợi trong thi đua ái quốc.
Hỡi toàn thể đồng
bào; hỡi toàn thể chiến sĩ. Tiến lên!"
Lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh
đã thôi thúc hàng triệu người dân Việt Nam yêu nước không ngại hi sinh, gian khổ
hăng hái thi đua lao động sản xuất, tham gia kháng chiến bảo vệ Tổ quốc. Bác
kêu gọi: "Mỗi người dân Việt Nam, bất
kỳ già, trẻ, trai, gái; bất kỳ giàu, nghèo, lớn, nhỏ, đều cần trở nên một chiến
sĩ đấu tranh trên một mặt trận: Quân sự, kinh tế, chính trị, văn hóa... ai cũng
thi đua, ai cũng tham gia kháng chiến và kiến quốc".
Người căn dặn: "Thi
đua ái quốc phải có phương hướng đúng và vững"... phải có kế hoạch tỉ
mỉ, kế hoạch ấy phải do từng đơn vị nhỏ, từng gia đình, từng cá nhân bàn bạc kỹ,
hiểu biết, thấu, vui vẻ làm... Nội dung của thi đua phải thiết thực, rõ ràng và
đúng mực". Mặt khác, phong trào thi đua yêu nước phải có sơ tổng kết; kịp
thời biểu dương, nêu gương, khen thưởng. Những hình thức khen thưởng đều có tác
dụng động viên, khích lệ những người tham gia phong trào. Sau thi đua phải thiết
thực kiểm tra, tổng kết, phổ biến kinh nghiệm, khen người kiểu mẫu, nâng đỡ người
kém cỏi.
Với mỗi chúng ta, khi đọc "Lời kêu gọi thi đua ái quốc"
của Chủ tịch Hồ Chí Minh, soi chiếu vào bối cảnh đất nước lúc bấy giờ mới thấy
thật sâu sắc, ý nghĩa và càng thấy được chiều sâu tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí
Minh. Lúc đó là vào giữa thời kỳ gian khổ, ác liệt nhất trong cuộc kháng chiến
chống thực dân Pháp nên lời kêu gọi đã đẩy mạnh phong trào thi đua ái quốc, động
viên mọi lực lượng tích cực tham gia kháng chiến, kiến quốc. Đặc biệt là lời
văn vô cùng giản dị, gần gũi, dễ hiểu, dễ nhớ, nên người này đọc, nhớ và có thể
truyền đạt lại cho người khác mà không cần văn bản. Theo đó, Chủ tịch Hồ Chí
Minh chỉ rõ: "Mục đích của thi đua là gì? Diệt giặc đói, diệt giặc dốt, diệt giặc ngoại xâm. Cách làm là: Dựa vào
lực lượng của dân, tinh thần của dân, để gây hạnh phúc cho dân". Như vậy, trong phong trào thi đua
ái quốc, ai cũng có trách nhiệm và làm bất kỳ việc gì, đều cần phải thi đua;
thi đua rộng khắp trên tất cả các lĩnh vực: Quân sự, kinh tế, chính trị, văn
hóa. Trong thi đua yêu nước, cán bộ đảng viên, nhất là người đứng đầu phải làm
gương sáng cho mọi người noi theo. Trong 23 điều về "tư cách một người
cách mệnh" có điều: "Nói thì phải
làm" và sau này, Người nhấn mạnh: "cán
bộ phải thi đua với quần chúng, xung phong làm gương mẫu cho quần chúng để
kháng chiến mau thắng lợi, kiến quốc chóng thành công, một tấm gương sống có
giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền".
Hưởng ứng lời kêu gọi của Người, các phong trào thi đua
yêu nước đã phát triển rộng khắp trong cả nước, thu hút đông đảo đồng bào, chiến
sĩ cả nước hăng say lao động sản xuất, thực hành tiết kiệm, chống giặc đói, thi
đua học tập xóa nạn mù chữ. Từ phong trào thi đua: đã xuất hiện các phong trào
khác như: "Hũ gạo kháng chiến", "Gió đại phong", "Cờ
ba nhất",... đến các phong trào "Thanh niên ba sẵn sàng",
"Phụ nữ ba đảm đang", "Tuổi nhỏ trí lớn", "Dạy tốt - học
tốt"... đã tạo được sức lan tỏa mạnh mẽ trong đời sống xã hội lúc bấy giờ,
động viên nhân dân cả nước tích cực lao động sản xuất, dũng cảm chiến đấu,
giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng chỉ ra những khuyết điểm mà cho
đến nay vẫn còn nguyên giá trị thực tiễn và mang tính thời sự. Người nói: "Có nhiều nơi, nhân dân mà trước hết là
cán bộ chưa hiểu thật rõ ràng ý nghĩa của cuộc thi đua ái quốc"... Tưởng lầm
rằng thi đua là một việc khác với những việc hàng này (to tát lắm). Thật ra
công việc hàng ngày chính là nền tảng của thi đua. Và người lấy ví dụ: "Từ trước tới giờ, ta vẫn ăn, vẫn mặc,
vẫn ở; nay ta thi đua ăn, ở, mặc cho sạch, cho hợp vệ sinh, cho khỏi ốm đau.
Xưa nay ta cần làm ruộng, nay ta thi đua làm đất ruộng cho tốt hơn, sản xuất
nhiều hơn, mọi việc đều thi đua như vậy" (như vậy rất dễ hiểu). Đặc biệt
Người chỉ rõ rằng: Thi đua không phải là nhất thời mà phải trường kỳ, thi đua
phải sát với hoàn cảnh, sát với địa phương, không đặt kế hoạch to quá rồi làm
không nổi, hoặc lúc đầu ồ ạt, ít lâu sau thì đuối sức. Có nơi các đoàn thể, các
ngành không ăn khớp với nhau, thành thử "trống đánh xuôi, kèn thổi ngược,
hoặc không đúc rút kinh nghiệm để học cái hay, tránh cái dở.
Ngày nay, bước vào thời kỳ đổi mới, chúng ta bước vào thời
kỳ CNH, HĐH đất nước, bên cạnh những thuận lợi, đất nước đang đứng trước nhiều
thử thách, khó khăn đòi hỏi phải phát huy cao độ lòng yêu nước, tinh thần tự lực
tự cường. Cả nước thông qua các hoạt động kỷ niệm 70 năm Bác Hồ ra lời kêu gọi
thi đua ái quốc. Để tiếp tục nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy Đảng,
chính quyền, mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể quần chúng; của cán bộ, đảng viên
và nhân dân về vai trò, tác dụng của công tác thi đua khen thưởng theo tư tưởng
Hồ Chí Minh trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh,
dân chủ, công bằng, văn minh. Đồng thời phát huy truyền thống yêu nước, lòng tự
hào dân tộc, huy động sức mạnh toàn dân tạo khí thế thi đua sôi nổi và rộng khắp
trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, thúc đẩy mạnh mẽ các phong trào thi đua
yêu nước, tạo động lực góp phần tháo gỡ khó khăn cho đất nước trong giai đoạn
hiện nay, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ kinh tế xã hội, quốc phòng - an
ninh. Tiêu biểu là các phong trào: "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống
văn hóa", phong trào "Nông dân sản xuất kinh doanh giỏi", phong
trào "Thanh niên lập nghiệp - Tuổi trẻ giữ nước"; phong trào "Đền
ơn đáp nghĩa", "Vì Trường Sa thân yêu", "Cả nước chung sức
xây dựng nông thôn mới"... Trong Quân đội, ngoài thực hiện các phong trào
trên còn tổ chức thực hiện tốt Cuộc vận động "Phát huy truyền thống, cống
hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ"... đã góp phần thực hiện thắng lợi
các nhiệm vụ kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh, tăng cường hội nhập
quốc tế.
Có thể thấy, 70 năm qua, "Lời
kêu gọi thi đua ái quốc" của Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn còn nguyên giá trị
trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hôm nay. Hôm nay đây, học tập và làm theo tư
tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, chúng ta tin tưởng rằng, dưới sự lãnh đạo
của Đảng, phong trào thi đua yêu nước sẽ tiếp tục phát huy mạnh mẽ, thiết thực,
ăn sâu, lan rộng khắp trong mọi tầng lớp nhân dân, để góp phần tích cực vào sự
nghiệp CNH, HĐH và đổi mới đất nước.
Nguyễn
Doãn Sáu
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét